Kolokwializm – definicja
Kolokwializm inaczej potocyzm to słowo, wyraz lub wyrażenie stosowane w rozmowie czy też sytuacji, które nie znajdują się w słowniku języka polskiego lub też znajdują się, ale z kolokwialnym znaczeniem. Są one często stosowane w swobodnej rozmowie, ale nie powinny być używane w publicznych wypowiedziach czy oficjalnych sytuacjach.
Przykłady potocyzmów
Przykłady potocyzmów to np. „disco polo”, „rap”, „punk”, „hip-hop”, „grubiański”, „więzienny”, „dosadny”, „biadolić”, „czaić”, „dogadać się”, „gadać głupoty”, „walić prosto z mostu”, „pajacować”, „wypaplać coś”, itp. Słowa te często pochodzą z języka potocznego i służą do określania rzeczywistości w nieformalnych sytuacjach czy też w branżach, które posługują się slangiem.
Używanie kolokwializmów
Należy wiedzieć, że potocyzmy nie powinny być używane w oficjalnych sytuacjach czy też publicznych wystąpieniach. Mogą one świadczyć o niedbałości językowej czy też złym wychowaniu. Z drugiej strony, w swobodnej rozmowie czy też w artystycznych dziedzinach takich jak poezja, muzyka czy też rap, potocyzmy mogą być stylistycznie ciekawym elementem.
Przykłady kolokwializmów w literaturze
Potocyzmy w literaturze służą do oddania realizmu sytuacji oraz charakterów postaci. Dzięki nim autor może lepiej oddać rzeczywistość i klimat swoich dzieł. Przykładem takiego użycia kolokwializmów jest twórczość poety Mirona Białoszewskiego, w której potoczne wyrażenia i zwroty stanowią integralną część jego stylistyki. Innym przykładem jest literatura disco polo, gdzie wyrażenia pospolite są często używane w tekstach piosenek. W takich utworach potocyzmy służą do oddania radosnego i swobodnego charakteru muzyki. Kolokwializmy są również często spotykane w literaturze hip-hopowej oraz w wypowiedziach artystów z tej branży muzycznej. Kolokwializmy w literaturze służą do oddania realizmu, jednak należy uważać z ich nadmiernym użyciem, ponieważ mogą one przytłoczyć tekst i sprawić, że będzie on trudny do zrozumienia dla czytelnika.
- „Ej, chłopie” – w powieści „Kamienie na szaniec” użycie tego zwrotu pozwala na oddanie charakteru bohaterów jako młodych, swobodnie się zwracających do siebie chłopców, którzy walczą razem za ojczyznę.
- „Mamo, nie denerwuj mnie” – w powieści „Przedwiośnie” użycie tego zwrotu pozwala na oddanie relacji między bohaterem a matką oraz na przedstawienie bohatera jako nastolatka, który jest w trudnym okresie dojrzewania.
- „Stary, daj spokój” – w powieści „Pan Tadeusz” użycie tego zwrotu pozwala na oddanie relacji między bohaterami oraz na przedstawienie ich jako swobodnie się zwracających do siebie mężczyzn.
Kolokwializmy a język polski
Kolokwializmy są naturalną odmianą języka, jednak nie zawsze są one poprawne i odpowiednie do użycia w oficjalnych sytuacjach. Dlatego też należy ostrzegać przed ich użyciem w takich sytuacjach.
Porada
Jeśli chcesz poznać kolokwializmy i lepiej je rozumieć, możesz sprawdzić je w słowniku kolokwializmów lub zobaczyć przykłady ich użycia w literaturze czy też muzyce. Pamiętaj jednak, że nie zawsze są one odpowiednie do użycia w oficjalnych czy publicznych sytuacjach. Dlatego też warto unikać ich używania w wystąpieniach czy wypracowaniach, zwłaszcza jeśli chodzi o formalne czy oficjalne branże, takie jak polityka czy nauka.
Używanie potocyzmu w życiu codziennym
W nieformalnych sytuacjach oraz w rozmowach z przyjaciółmi czy rodziną, potocyzmy mogą być swobodnie używane i dodawać charakteru i naturalności do wypowiedzi. Jednak należy pamiętać, że zbytnie używanie kolokwializmów może świadczyć o niedbałości językowej lub złym wychowaniu.
- „Cześć, jak leci?” – pozdrowienie przy spotkaniu z przyjacielem
- „Nie ma sprawy” – odpowiedź na podziękowanie
- „No nie wiem, jest mi to obojętne” – wyrażenie braku zainteresowania
